Al jaren reciteer ik wekelijks het prajnapramita hartsoetra. Een eeuwenoude, ingewikkelde, maar betoverend mooie tekst die het hart vormt van het boeddhisme – iedere vorm van boeddhisme. Het hartsoetra was er toen ik het Tibetaans boeddhisme ‘beoefende’ en gelukkig was het er toen ik kennismaakte met Zen – de Japanse variant. Als een rivier van inzicht stroomt het door alle vormen en opvattingen van boeddhisme. En eindelijk, na jaren gewoon maar opdreunen, begin ik langzaam te begrijpen waar het soetra over gaat. Begrijpen als inzicht, niet als kennis.
De hartsoetra gaat over Avalokiteshvara (m/v). En Avalokiteshvara beweert dat alle verschijnselen worden gekenmerkt door leegte. Vorm is leegte en leegte is vorm. Pardon?
Ik zat net op de bank met het NRC. Een krant. Om die krant te maken is papier nodig, hout, een boom, zon en regen, zagen, houthakkers, vrachtwagens, fabrieken en vliegtuigen. En dan is er ook de manier waarop ik die krant lees en daar over nadenk, die weer anders is dan de manier waarop mijn lief hem leest. Wat wel blijkt uit de stukken die hij me voorleest…Die krant is dus vol. Propvol. Niet alleen met letters maar ook met zon, regen, de boom, de houthakker, etc.etc. Dus wat nou vorm is leegte?
Vraag: leeg waarvan? Antwoord: leeg van een op zichzelf staand, zelfstandig, los van alles bestaan. Die krant is er dankzij een heleboel andere dingen. Dat geldt voor alles. Niets, helemaal niets, kan op zichzelf, zelfstandig, los van alles bestaan. Ergo: vorm is leegte, leegte is vorm.
Te merken dat ik woord voor woord, zin voor zin, begin te zien waar het over gaat. En niet alleen dat, het verandert mijn perspectief. Niets is meer vanzelfsprekend. Zo naar de wereld kijken is pure rijkdom.
Mooie tekst! Zot filmpje! Dat laatste doet me wat denken aan de Boeddha manga die ik aan het lezen ben.
Ha David! Welkom op mijn blog.
Dank je Connie.