Soms – nou ja, steeds vaker eigenlijk – syncen gebeurtenissen lekker met elkaar. Vorige week bijvoorbeeld. Ik zat bij een live stream van TedxAmsterdam, kijkend en luisterend naar mensen met ‘ideas worth spreading’. Kunstenaars, wetenschappers en zelfs een politicus… Staatssecretaris Frans Timmermans hield een bezield pleidooi voor angst. Angst kan leuk zijn! Achtbanen! Dexter! De Millennium trilogie! Maar die angst is vooral leuk omdat je controle hebt. Je legt het enge boek weg, zet de tv uit en weet dat je na een paar minuten weer uit de achtbaan stapt. Kortom: er is een uitweg en je bepaalt zelf wanneer. Het wordt ietsje anders als angst geen uitweg kent. Als er dingen in je leven gebeuren waar je geen grip op hebt. Als verandering als verlies ervaren wordt.
Het verhaal van Timmermans ging over angst als politieke handelswaar. Angst voor andere culturen, angst voor de gevolgen van klimaatverandering – angst voor een leven dat er anders uitziet dan we gewend zijn. Angst die ontkent wordt en ergens diep in een kelder gestopt wordt. We stemmen op een politicus die belooft een hek om ons landje te zetten zodat de grote boze buitenwereld er niet in kan. We ontkennen de urgentie iets te doen aan de klimaatverandering of leunen achterover en verwachten dat ‘de deskundigen’ het voor ons oplossen. Hoe dan ook: we leggen de verantwoordelijkheid buiten onszelf en beschouwen de overheid als service provider met als taak het leven zo gladjes mogelijk te laten verlopen.
Na TED ging ik linea recta door naar een Brabants klooster voor een Zenretraite. Met een vol hoofd, een vol hart en nog nastuiterend wandelde ik vrijdagavond naar binnen, regelrecht in de armen van m’n zenmaatjes. Zondagmiddag hadden we het over angst. Over wat niet erkende, weggestopte angst doet. Want die zit misschien wel weggestopt in de kelder, maar zaagt ondertussen stevig aan de fundamenten van je bestaantje. De enige manier om ermee te dealen is de angst recht in de ogen te kijken. De kelderdeur open te zetten en er kennis mee te maken. Ik heb mijn kelderdeur op een kier gezet en om een hoekje gekeken. Wat ik zag was angst voor mijn eigen kracht.
Wat ik op kleine, heel persoonlijke schaal ervaar, kun je vertalen naar het grote plaatje. Het plaatje waar Frans Timmermans het over had. Dat de verantwoordelijkheid voor de wereld bij ons gezamenlijk én bij iedereen individueel ligt. Niet bij de politiek, niet bij wetenschappers, niet bij deskundigen maar bij onszelf. Verandering is geen verlies. Verandering is de constante. Beter dat we dat omarmen en recht in de ogen kijken. We weten maar al te goed wat angst kan aanrichten, dat herdenken we iedere 4e mei. Frans Timmermans riep ons op de angst recht in de ogen te kijken en te handelen. Net als captain Jack Sparrow in Pirates of the Carribean die, tegen zijn intuïtie in niet wegloopt, maar het monster begroet en uiteindelijk overwint: Hello beastie!
Mooi verwoord, de essentie van het retraite precies geraakt!
Zie je wel dat schrijven er iets toe doet!
Lieve Kees, ik beloof je plechtig vaker te bloggen…
Zie je in januari!!!