Zomergast Paulien Cornelisse schotelde ons een stukje voor uit het TV programma Memories. Een pijnlijk stukje, een schrijnend voorbeeld van reality tievie.
In Memories gaan mensen op zoek naar hun liefje van veertig jaar geleden. Op zich al een gênant gegeven, hoef je verder niks aan te doen. In het stukje waren alle zoekers, hun huidige partners, hun oude liefjes en hun huidige partners samengedreven op Camping Bakkum. Mijn tenen gingen bij dat idee alleen al krom staan en mijn hart begon spontaan te bloeden. ‘Ga daar weg! Ga terug naar Culemborg of waar u ook vandaan komt! U krijgt spijt!’, riep ik de kandidaten toe. Maar die gingen vrolijk door met het graven van hun persoonlijke valkuil.
De kandidate in kwestie was een eindje in de zestig, had meisjesachtig wit haar en stond op het punt haar liefje van 50 jaar geleden te ontmoeten. Een liefje dat ze nooit vergeten was, zoveel was duidelijk. Dat haar huidige man tweede keus was, werd ook duidelijk. Ze straalde, ze beefde, ze danste en verlangde. Haar man stond erbij en keek ernaar. En, toeval bestaat niet: echtgenoot liep ex-lover zomaar tegen het lijf op een duinpaadje. En, toeval bestaat niet, er was toevallig een camera in de buurt! ‘Very nice to ontmoet you,’ loog echtgenoot tegen lover. Even later was mevrouw zelf aan de beurt voor de grote ontmoeting. ‘Ik ben zo zenuwachtig,’ bibberde ze. ‘Ik ga wel mee schat,’ offerde echtgenoot zich op. ‘Nee! Jij mag absoluut niet mee!’ En ze liet echtgenoot achter terwijl ze het duinpad afdanste, haar verleden tegemoet. Dat verleden zat er maar mee, want hij was haar eigenlijk al lang vergeten. Waarom hij zich door de programmamakers had laten overhalen van de andere kant van de wereld naar Camping Bakkum te komen, zal altijd wel een raadsel blijven.
Kortom: het was gênant, schrijnend en als er dan toch in de publieke omroep gesneden wordt: weg met dit soort gegluur in andermans emoties.
Ook zomergast Paulien zat te griezelen. Maar presentator Jelle keek er heel anders naar. ‘Dat is toch leuk? Die mensen ontmoeten elkaar gewoon na veertig jaar. Gezellig.’ Ik was verbijsterd. Gezellig? Gezellig? Jelle! Kijk uit je doppen!
Nou ja. Het was het meest interessante deel van Zomergasten. Het verschil in perspectief en hoe dat dan komt. De een ziet dit en interpreteert schrijnend huwelijksleed en de ander ziet gezelligheid. Geinig toch? Dat de waarheid niet bestaat?
Mijn moeder zat in een van de allereerste uitzendingen van Memories. Het concept van een en ander was nog niet zo uitgekristaliseerd en de dingen waren echt spontaan.
Zij heeft toen iemand waar ze op haar 14e of 15e verliefd op was weer ontmoet. Hij woonde in Brazilie en ze hebben na de opnames nog een tijd een romance gehad. Ik denk dat je er niet zo over dit soort dingen kunt oordelen. Zo weet je ook niet wat die mevrouw daarna nog voor ontwikkeling heeft meegemaakt.
Zo wordt er ook vaak over Spoorloos op deze manier geoordeeld, terwijl ik persoonlijk het altijd fascinerend vind wat mensen allemaal kan overkomen in hun leven.
Zo is er bij mijn kinderen op school een jongentje, geadopteerd uit Nigeria. Hij werd door de mensen in zijn dorp uitgestoten omdat ze bang voor hem waren. Nu woont hij hier.
Dit soort dingen hebben toch allemaal te maken met hoe mensen zich ontwikkelen en zichzelf beter leren kennen en begrijpen? Daar kun je toch alleen maar voor zijn?
Prima. Ik heb vooral bezwaar tegen de manier waarop het gebeurt. Het uitmelken, inzoomen. ‘Toevallige’ ontmoetingen op het duinpad. Toen mijn broer al ernstig ziek was, hebben vrienden van hem Robert ten Brink voor hem geregeld met een ‘verrassing’ op zijn verjaardag. We werden overvallen door camera’s. Het ging niet om hem, het ging om de tranen. Ik ben vertrokken waarop de assistente zei dat ‘ik toch wel iets voor mijn broer over moest hebben’.Walgelijk. Pure emo chantage. Mijn broer vond het vreselijk en kon niks doen. Als de intentie puur is, prima. Zoals bij BNN ‘Je zal het maar hebben’. Erg goed en integer. Maar wel de grote uitzondering.
Ik vond eerlijk gezegd dat er ook een soort zuiverheid in Jelle’s reactie zat, een beetje naief maar wel eerlijk en aandoenlijk. Goed ik kreeg kromme tenen van de manier waarop die vrouw haar echtgenoot voor de gelegenheid maar even terzijde schoof, maar het kan toch ook gewoon leuk zijn om elkaar na zoveel tijd weer te zien? en het is nog maar de vraag of al dat (negatieve) emotionele gewicht dat wij menen waar te nemen er voor die personen in kwestie ook was, dit soort programma’s wordt gemaakt door mensen die heel goed weten hoe ze de kijker moeten bespelen….
Eens, Liesan. Je kijkt ook met je eigen bagage en door je eigen bril.
Wat ik eigenlijk zelf niet begreep toen ik aan het kijken was is dat als je nou je favoriete TV-avond mag samenstellen en je ergert je aan dit programma en deze vrouw en je vindt het stom etc. waarom neem je dan zo’n fragment op in die samenstelling van beelden? Niet bepaald een heel positief uitgangspunt.
Verder heb ik sinds kort emailcontact met mijn franse leraar en mentor van 4-VWO, we gaan binnenkort afspreken en als ik daaraan denk merk ik dat het idee dat Jouke bij die ontmoeting zou zijn voor mij heel vreemd is. Ik verlang er heel sterk naar om mijn mentor weer te zien en spreken en daarin herken ik wel die vrouw van dat fragment. En hij is verder geen ex-geliefde ofzo, eerder een soort vader.